Złamanie nosa to bardzo poważny uraz, który wymaga pilnej interwencji lekarskiej. Konsekwencje nieudzielenia pomocy na czas mogą być dla pacjenta poważne. Dlatego też warto dowiedzieć się znacznie więcej na temat tego, na czym polega takie złamanie, jak je rozpoznać, jak udzielić pierwszej pomocy i jak postępować dalej. Zapamiętanie kilku prostych informacji może nam albo komuś z naszych bliskich zaoszczędzić niepotrzebnego cierpienia, więc wydaje się, że warto.
Jak zbudowany jest nos?
Nos ludzki jest dość delikatną strukturą. Wystaje poza obręb twarzoczaszki i jest zbudowany z dość delikatnych kości i sprężystych elementów chrzęstnych. Całość powleczona jest stosunkowo cienką warstwą skóry. Zewnętrzna część nosa jest tylko rodzajem przedsionka do jamy nosowej. Znajdują się w niej receptory związane z odczuwaniem węchu. Zadaniem struktur znajdujących się w jamie nosowej jest oczyszczenie powietrza, które przez nią dostaje się do płuc ze wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, jak kurz, alergeny i niebezpieczne dla zdrowia drobnoustroje. Jama nosowa jest strukturą dość bogato unaczynioną i unerwioną oraz zasadniczo raczej wrażliwą.
Na skutek czego może nastąpić złamanie nosa?
Ze względu na to, że zewnętrzna część nosa jest, jak już wspomniano, strukturą dość delikatną, to dość łatwo o jej uszkodzenie. Złamanie nosa następuje na skutek silnego uderzenia. Może być ono związane z upadkiem na twarz albo być skutkiem nieszczęśliwego wypadku w czasie aktywności sportowej. Często do złamania nosa dochodzi na skutek fizycznego ataku ze strony innej osoby.
Na czym polega złamanie nosa?
Najogólniej mówiąc, złamanie nosa polega na uszkodzeniu i przemieszczeniu kostnych i chrzęstnych struktur, które go budują. Struktury te mogą na skutek złamania przemieścić się tylko w niewielkim stopniu albo ulec licznym i poważnym przesunięciom, łącznie z przesunięciami w głąb jamy nosowej, które może prowadzić do uszkodzeń w jej obrębie. Tak samo, jak w przypadku innych złamań, może mieć ono charakter zamknięty, albo otwarty. Różnica polega na tym, czy nastąpiło przerwanie ciągłości skóry, czy też nie. W zdecydowanej większości przypadków złamaniu nosa towarzyszy naruszenie naczyń krwionośnych w obrębie jamy nosowej i silne krwawienie.
Jakie są najważniejsze i najłatwiejsze do rozpoznania objawy złamania nosa?
Aby móc udzielić pierwszej pomocy w przypadku złamania nosa, trzeba umieć taką sytuację rozpoznać. Jak wygląda złamany nos? Przede wszystkim pojawia się silny obrzęk nosa i jego okolic. Po jakimś czasie obrzęk może się powiększyć na tyle, że będzie utrudniał mówienie i oddychanie. W miejscu, w którym nastąpiło uderzenie, może pojawić się krwiak. Złamaniu nosa często towarzyszy czasowe upośledzenie węchu i łzawienie z oczu. W przypadku otwartego złamania w ranie mogą być widoczne chrzęstne albo kostne struktury. W niektórych przypadkach może dojść do silnego zniekształcenia albo wyraźnego przesunięcia nosa. Najczęściej w krótkim czasie pojawia się silny ból.
Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku złamania nosa?
Osoba ze złamanym nosem powinna trzymać głowę pochyloną do przodu. Krwawienie można spróbować delikatnie zatamować przy pomocy kawałka czystej gazy albo chusteczki. Nie należy uciskać w żaden sposób nosa, bo może to doprowadzić do pogłębienia urazów. Nie powinno się odchylać głowy do tyłu. Silne krwawienie w obrębie jamy nosowej może prowadzić do zachłyśnięcia. Można zrobić rannemu zimny okład nosa i okolic. Pomoże to zmniejszyć dolegliwości bólowe. W przypadku choćby podejrzenia, że nos może być złamany, należy udać się na SOR albo wezwać karetkę pogotowia. Kluczowe jest, żeby ranny potrzymał pomoc lekarską w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od złamania.
Jakie mogą być skutki nieudzielenia pomocy w przypadku złamania nosa?
Zbagatelizowanie złamania nosa i niepodjęcie leczenia może mieć poważne skutki. Najbardziej rzucający się w oczy jest defekt kosmetyczny w postaci widocznie przesuniętych elementów budujących nos. Skutki mogą być jednak znacznie poważniejsze. Najważniejsze z nich to: skrzywienie przegrody nosowej prowadzące do problemów z oddychaniem albo zniekształcenia mowy, uszkodzenie zatok, nawracające, uciążliwe infekcje, krwiak, ropień albo utrata węchu.
Na czym polega interwencja lekarska w przypadku złamanego nosa?
W pierwszej kolejności lekarz ustala, czy doszło do złamania i jak bardzo jest ono poważne. W tym celu wykonuje badanie palpacyjne i kieruje chorego na zdjęcie rentgenowskie. Złamanie nosa zawsze związane jest z silnym uderzeniem w głowę, więc konieczne jest też sprawdzenie, czy nie doszło do wstrząsu, urazu czaszki albo mózgu. Najczęściej zostanie więc wykonana również diagnostyka obrazowa głowy. Jeżeli złamanie jest bardzo poważne i nastąpiły liczne przesunięcia, to konieczna może być leczenie operacyjne. W większości wypadków lekarz jednak ręcznie umieści wszystkie elementy strukturalne nosa na swoich miejscach i założy tamponadę, która od wewnątrz będzie zabezpieczać je przed powtórnym przesunięciem. W niektórych przypadkach konieczne będzie zapobiegawcze podanie antybiotyków celem uniknięcia infekcji. W każdym przypadku lekarz zaordynuje również stosowne leczenie przeciwbólowe. Złamany nos zrasta się przeciętnie około dwóch tygodni.