Ostre zapalenie ucha środkowego to infekcja o podłożu bakteryjnym, które zwykle stanowi konsekwencję pierwotnego zakażenia nosa i części nosowej części gardła. Patogeny przenikają w tym wypadku poprzez trąbkę słuchową do jamy bębenkowej. Problem dość często dotyka dzieci, u których trąbka słuchowa jest krótka i położona jest poziomo. Cechy te wpływają na łatwość rozprzestrzenienie się zakażenia.
Czym jest ropne zapalenie ucha środkowego?
W przebiegu choroby dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w obrębie błony śluzowej i innych elementów ucha środkowego. Infekcja rozwija się szybko oraz daje objawy miejscowe i ogólne. W jamie bębenkowej pojawia się ropna wydzielina, a sama infekcja bakteryjna następuje na skutek szerzenia się zakażenie z nosa i części nosowej części gardła, a drobnoustroje chorobotwórcze przenikają poprzez trąbkę słuchową do jamy bębenkowej.
Jakie są najczęstsze przyczyny ropnego zapalenia ucha środkowego?
Ropne zapalenie ucha środkowego stanowi powikłanie infekcji wirusowej obejmującej górne drogi oddechowe. Poza tym, choroba może być powodowana przez perforację błony bębenkowej lub dreny wentylacyjne. Zwykle stany zapalne mają charakter mieszany i są wywoływane miedzy innymi przez:
- wirusy grypy,
- rynowirusy i adenowirusy,
- bakterie takie jak: H. influenza, M. catarrhalis oraz S. pneumoniae.
Poza tym, rozwojowi choroby sprzyja:
- rozszczep podniebienia,
- obecność trzeciego migdała,
- czynne i bierne palenie tytoniu,
- przebywanie w nieodpowiednich warunkach socjalnych i ekonomicznych,
- niedrożność trąbki słuchowej, która pojawia się na skutek stanu zapalnego i obecności wydzieliny,
- alergie powodujące obrzęk błony śluzowej w obrębie ujścia trąbki słuchowej.
Jakie są typowe objawy zapalenia ucha środkowego?
W przebiegu zapalenia ucha środkowego zazwyczaj występuje:
- silny i pulsujący ból ucha,
- uczucie pełności w uchu,
- gorączka,
- pogorszenie słyszenia,
- ropny wysięk z ucha.
Jak diagnozuje się chorobę?
Rozpoznanie zapalenia ucha środkowego opiera się przede wszystkim na badaniu otoskopowym obejmującym wziernikowanie i ocenę ucha. Specjalista przeprowadza również wywiad medyczny. Podczas badania laryngologicznego ujawnione mogą zostać zmiany zapalne, zaczerwienienie i pogrubienie błony bębenkowej. Poza tym, obecny może być wyciek w przewodzie słuchowym zewnętrznym, zwłaszcza gdy doszło do wcześniejszej perforacji błony bębenkowej.
Jak leczy się ropne zapalenie ucha?
W większości przypadków objawy ostrego zapalenia ucha środkowego ustępują samoistnie. Konieczna jest obserwacja stanu zdrowia pacjenta oraz podawanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. W przypadku braku widocznej poprawy w przeciągu kilku dni, należy rozważyć włączenie do leczenia antybiotyku. Antybiotyk należy wdrożyć w przypadku, w którym u pacjenta występuje wyciek wydzieliny z ucha oraz gorączka. Wskazaniem do antybiotykoterapii są również wymioty, a także:
- wiek poniżej 6. miesiąca życia,
- wiek poniżej 2. roku życia wraz z obustronnym zapaleniem ucha środkowego,
- predyspozycje do nawracającego zapalenia ucha środkowego,
- zespół Downa,
- wady twarzoczaszki,
- zaburzenia immunologiczne.
W przypadku braku skuteczności prowadzonej antybiotykoterapii podaje się dożylnie lub domięśniowo amoksycyliny z kwasem klawulanowym lub ceftriakosn oraz rozwiaża wykonanie zabiegu operacyjnego. Nacięcie błony bębenkowej jest wykonywane w znieczuleniu ogólnym bądź miejscowym i może być stosowane w celach diagnostycznych obejmujących pobranie materiału do badania mikrobiologicznego lub terapeutycznych zmierzających do usunięcia zalegającej wydzieliny.
Wśród wskazań do zabiegu wymienia się:
- ostry przebieg choroby diagnozowanej u niemowląt i małych dzieci,
- silne dolegliwości bólowe przebiegające wraz z wysoką gorączka i uwypukloną błona bębenkowa,
- dalszy rozwój zapalenia mimo przyjmowania antybiotyku,
- porażenie nerwu VII lub zapalenie błędnika jako powikłanie wewnątrzskroniowe,
- zapalenie ucha środkowego,
- niedobory immunologiczne.
Jakie mogą być powikłania choroby?
Wśród powikłań ropnego zapalenia ucha wymienia się:
- zapalenie wyrostka sutkowatego objawiające się zaczerwienieniem skóry oraz uwypukleniem części miękkich,
- porażenie nerwu twarzowego i skrzywienie twarzy,
- zaburzenia w czynności twarzy po stronie zajętego ucha.
Jak można zapobiegać chorobie?
W celu ograniczania ryzyka związanego z rozwojem choroby zaleca się:
- unikania przebywania w zadymionych pomieszczeniach, ponieważ dym papierosowy paraliżuje rzęski w układzie oddechowym, a to z kolei zaburza jego oczyszczanie i prowadzi do rozwoju częstych infekcji,
- częste mycie rąk,
- wykonywanie szczepień ochronnych przeciwko grypie,
- wykonywanie szczepień ochronnych przeciw pneumokokom. Zgodnie z wynikami amerykańskich badań u dzieci szczepionych notuje się zmniejszą zachorowalność na ostre zapalenie ucha środkowego,
- dostosowywanie odzieży do warunków atmosferycznych, w tym noszenie czapki i szalika.