Czym jest miażdżyca tętnic?

Miażdżyca jest również popularnie nazywana stwardnieniem tętnic lub arteriosklerozą. W miarę postępu choroby tętnicze naczynia krwionośne gęstnieją i twardnieją. Zmniejsza to przekrój tętnic – przejście przez „rurki” staje się mniejsze. Ponadto faktycznie elastyczne naczynia tracą swoją elastyczność.

W rezultacie przepływ krwi, krążenie krwi, a tym samym dopływ tlenu do dotkniętych obszarów jest znacznie ograniczony. Jeśli tętnice sklerotyczne pękną, mogą powstać skrzepy krwi, które całkowicie zablokują naczynie. W rezultacie może dojść do zawału serca lub udaru.

Jak rozwija się miażdżyca? Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka?

Dokładna przyczyna miażdżycy nie została jeszcze w pełni wyjaśniona. Uszkodzenie wewnętrznej warstwy tętnic jest prawdopodobnie początkiem procesu chorobowego. Cholesterol dostaje się do ścian naczyń przez te najmniejsze urazy. Może to prowadzić do reakcji zapalnych i utleniania. Powstają blaszki miażdżycowe, które łączą się w miarę postępu choroby, tworząc warstwę, stopniowo zwężającą naczynie krwionośne i ograniczającą jego funkcję.

Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy jest wiek. Od 80 roku życia zmiany miażdżycowe można stwierdzić u prawie wszystkich osób. Płeć męska i występowanie miażdżycy w rodzinie są również czynnikami ryzyka, na które nie mamy wpływu.

Możliwe do uniknięcia czynniki ryzyka obejmują brak ruchu i otyłość. Podwyższony poziom cholesterolu we krwi oraz choroby metaboliczne, cukrzyca i dna moczanowa, również zwiększają ryzyko rozwoju choroby. Osoby z wysokim ciśnieniem krwi mają także zwiększone ryzyko miażdżycowych zmian naczyniowych.

Jakie są objawy arteriosklerozy?

Zwapnienie naczyń jest procesem stopniowym i czasami może pozostać niezauważone przez kilka lat. Objawy zależą głównie od obszaru, w którym objawia się choroba, mogą to być:

• zaburzenia rytmu serca,
• duszność lub ucisk w klatce piersiowej,
• zmęczenie,
• bóle dolnej części pleców,
• chromanie przestankowe,
• silne bóle łydek podczas chodzenia,
• dezorientacja,
• zawroty głowy,
• drętwienie rąk i nóg.

Możliwą konsekwencją przewlekłych zaburzeń krążenia jest przewlekła niewydolność serca. Zmniejszająca się zdolność pompowania serca objawia się np. zatrzymaniem wody (obrzęki), dusznościami, a także spadkiem wydolności. Jeśli średnica tętnicy wieńcowej zmniejsza się o około 70 procent, osoba dotknięta chorobą jest szczególnie narażona na ryzyko wystąpienia np. zawału serca.

Zwężenie naczyń krwionośnych w mózgu może nie tylko spowodować udar, ale także doprowadzić do demencji. Mogą również tworzyć się wypukłości naczyniowe, tak zwane tętniaki, które w przypadku pęknięcia prowadzą do zagrażającego życiu krwawienia.

Zaburzenia krążenia w nogach lub rękach, takie jak choroba zarostowa tętnic obwodowych (PAD), są kolejną konsekwencją miażdżycy. Osoby dotknięte chorobą początkowo odczuwają ból podczas chodzenia lub, w późniejszych stadiach, także w spoczynku. W przypadku wyraźnych zaburzeń krążenia tkanka może ulec całkowitemu zniszczeniu (martwicy) z powodu braku dopływu tlenu.

Miażdżyca ma charakter ogólnoustrojowy, tj. wpływa na układ naczyń krwionośnych w całym ciele.
Gdy zajęta jest jedna tętnica, istnieje większe prawdopodobieństwo, że blaszka miażdżycowa utworzy się w innych obszarach.

Miażdżyca tętnic przez wiele lat nie daje żadnych objawów i dlatego często pozostaje niezauważona. Ograniczenia czynnościowe lub zawał, a tym samym objawy, występują tylko w przypadku silnego zwężenia lub niedrożności naczyń.

Jakie są dostępne opcje leczenia?

Po rozpoznaniu miażdżycy wiele osób dotkniętych chorobą zadaje sobie pytanie, czy zwapnienia naczyniowe można wyleczyć i czy można odwrócić powstawanie blaszki miażdżycowej. Według obecnego stanu badań nie jest możliwe wyleczenie miażdżycy. Dobrą wiadomością jest jednak to, że konsekwentna terapia może zatrzymać jej postęp i zmniejszyć ryzyko powikłań.

W przypadku istniejącej miażdżycy powinno się w pierwszej kolejności wykluczyć czynniki ryzyka, aby zapobiec powstawaniu kolejnych złogów. Przy nadwadze, należy zmniejszyć masę ciała. Rzucenie palenia jest tak samo wskazane, jak obniżenie wysokiego poziomu cholesterolu za pomocą odpowiednich leków.

Inne opcje leczenia obejmują leki obniżające poziom trójglicerydów we krwi i leki przeciwpłytkowe rozrzedzające krew, takie jak kwas acetylosalicylowy. Mają one na celu zapobieganie tworzeniu się zakrzepów krwi i poprawianie przepływu krwi w tętnicach. W przypadku silnie zwężonych naczyń konieczne mogą być interwencje inwazyjne.

Jak można zapobiegać miażdżycy?

Konsekwentne leczenie hipotensyjne i ścisła abstynencja od palenia to ważne środki zapobiegawcze. Osoby z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak cukrzyca lub dna moczanowa, muszą stosować specjalną dietę i, jeśli to konieczne, farmakoterapię.

Poza tym należy prowadzić zdrowy tryb życia. Regularne ćwiczenia, zwłaszcza sporty wytrzymałościowe i sporty o umiarkowanej sile, mają pozytywny wpływ na kondycję naczyń, podobnie jak zbilansowana dieta z dużą zawartością warzyw oraz tłuszczów roślinnych.

Stres może sprzyjać rozwojowi blaszek miażdżycowych poprzez uwalnianie substancji przekaźnikowych i niektórych komórek krwi. Środki radzenia sobie ze stresem, takie jak trening autogenny lub progresywna relaksacja mięśni, są również dobrymi środkami zapobiegawczymi.

W celu umówienia wizyty u lekarza kardiologa lub terminu badania skontaktuj  się z nami:

Centrum Medyczne PROMED
ul. Olszańska 5 G, 31-513 Kraków
ul. Nad Strugą 7, 31-411 Kraków

rejestracja ogólna czynna w godz. 8:00 – 20:00
tel. +48 12 415 11 01