Gastroenterologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się nie tylko diagnostyką, ale także leczeniem chorób układu pokarmowego, w tym przełyku, wątroby, trzustki, żołądka, jelit, odbytu i dróg żółciowych. Gastrolog diagnozuje i leczy choroby pojawiające się u dorosłych oraz u dzieci. W tym wypadku mowa jest o gastrologu dziecięcym.
Czym zajmuje się gastrolog?
Zakres działań specjalisty gastrologii jest dość szeroki i obejmuje:
- diagnozowanie i leczenie chorób układu pokarmowego,
- wykonywanie badań dotyczących nie tylko przewodu pokarmowego, ale i jamy brzusznej z wykorzystaniem techniki obrazowej,
- wykonywanie zabiegów terapeutycznych mających na celu usuwanie polipów i hamowanie krwawień przewodu pokarmowego,
- pobieranie wycinków do badań histopatologicznych,
- prowadzenie profilaktyki chorób układu pokarmowego.
Jakimi chorobami zajmuje się specjalista gastrologii?
Do chorób, których diagnozowaniem zajmuje się specjalista gastroenterologii zalicza się:
- niestrawność, która objawia się długotrwałym bólem w okolicy nadbrzusza, zgagą, mdłościami, skłonnością do mdłości,
- chorobę wrzodowa żołądka i dwunastnicy, w przebiegu której występuje ból ustępujący po spożyciu posiłku, występować może także uczucie pieczenia i palenia w nadbrzuszu,
- zespół jelita drażliwego objawiający się częstymi zaparciami, wzdęciami i zaburzeniami trawienia,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czyli przewlekły proces zapalny rozwijający się w rejonie błony śluzowej jelita grubego. W przebiegu choroby pojawiają się krwawe biegunki, wzdęcia brzucha i bóle skurczowe w podbrzuszu,
- zapalenie błony śluzowej żołądka pojawiające się na skutek uszkodzenia wewnętrznej warstwy ściany żołądka w wyniku działania toksyn lub obecności bakterii,
- zakażenie Helicobacter pylori przebiegające z bólem brzucha, zgagą, nudnościami, odbijaniem, utratą łaknienia i chudnięciem,
- chorobę Leśniewskiego-Crohna dotyczącą końcowego odcinka jelita krętego i dającą objawy w postaci osłabienia, gorączki, zmniejszenia masy ciała, bólu brzucha i biegunki
- celiakię związaną z nietolerancją glutenu i mającą podłoże genetyczne,
- kamicę żółciową,
- zapalenie trzustki z silnym i przeszywającym bólem w górnej części brzucha,
- zapalenie dróg żółciowych powodowane przez drobnoustroje kolonizujące dwunastnicę i przedostające się do dróg żółciowych.
Czy gastroenterolog może diagnozować poważnie choroby układu trawienia?
Tak. Gastroenterolog może diagnozować choroby, które wymagają interwencji chirurga lub konsultacji onkologa. Do tego rodzaju poważnych schorzeń zalicza się marskość wątroby oraz nowotwory jelita cienkiego i grubego, żołądka, wątroby oraz trzustki.
W jakich sytuacjach konieczna jest konsultacja gastrologa?
Stres, pośpiech i nieprawidłowa dieta to czynniki, które mogą powodować zaburzenia pracy przewodu pokarmowego. Szacuje się, że tego rodzaju dolegliwości mogą dotykać nawet połowy populacji. Niekorzystne zmiany zwykle dają objawy, których występowanie powinno skłonić pacjenta do konsultacji specjalistycznej. Do tego rodzaju objawów zalicza się:
- dolegliwości bólowe pojawiające się w rejonie żołądka i wątroby,
- uczucie pieczenie w przełyku,
- wzdęcia, odbijanie i mdłości,
- biegunki i zaparcia,
- brak apetytu i problemy z przełykaniem,
- uczucie pełności i sytości,
- nieuzasadniony spadek wagi.
Należy pamiętać o tym, że niektóre z objawów są szczególnie niepokojące i wymagają pilnej konsultacji medycznej. Pacjenci, u których występują krwiste wymioty lub problemy z wypróżnieniem powinni jak najszybciej odbyć wizytę lekarską. Do innych niepokojących objawów zalicza się:
- anemię, która utrzymuje się pomimo suplementacji żelaza,
- zwiększanie się obwód brzucha mimo stosowania zbilansowanej diety,
- silne dolegliwości bólowe,
- obecność śluzu lub krwi w stolcu.
Jak przygotować się do wizyty u specjalisty?
Konsultacja gastroenterologiczna zwykle nie wymaga specjalnego przygotowania. Na pierwszą wizytę pacjent powinien zabrać dokumentację medyczną oraz wyniki wcześniejszych badań. Przed wizytą u lekarza warto spisać objawy, pytania oraz nazwy przyjmowanych leków.
Jak przebiega wizyta u lekarza?
W trakcie wizyty gastrolog przeprowadza szczegółowy wywiadu lekarskiego z pacjentem. Wywiad ułatwia rozpoznanie objawów i choroby układu pokarmowego oraz dobranie właściwego leczenia. Poza tym, lekarz może wykonywać palpacyjne badanie powłok brzusznych, które polega na uciskaniu kolejnych partii brzucha pacjenta. W trakcie tego badania lekarz może ocenić napięcie powłok brzusznych oraz określić wielkość narządów znajdujących się w jamy brzusznej pacjenta. Badanie umożliwia wykrycie i zlokalizowanie zmian w obrębie skóry oraz tkanki podskórnej.
Jakie badania zleca gastroenterolog?
Do badań, których wykonanie może zlecić lekarz zalicza się:
- badania laboratoryjne obejmujące między innymi morfologię, próby wątrobowe, badanie kału pod kątem krwi utajonej czy markery wirusowego zapalenia wątroby,
- USG i RTG jamy brzusznej,
- wodorowy test oddechowy i test oddechowy w kierunku bakterii Helicobacter pylori,
- gastroskopię i kolonoskopię,
- endosonografię
- tomografię komputerową i rezonans magnetyczny jamy brzusznej.
Jak leczy się schorzenia układu pokarmowego?
Rodzaj leczenia zależy od przyczyn choroby oraz nasilenia się objawów. Lekarz może zalecić odpowiednią dietę lub zlecić przyjmowanie leków. W przypadku zakażenia Helicobacter pylori są to antybiotyki. Pacjenci mogą przyjmować także inhibitory pompy protonowej, które pomocne są w leczeniu choroby żołądka i dwunastnicy.