Zapalenie ucha środkowego należy do dolegliwości, z którymi dość często borykają się dzieci. Ta dość często pojawiająca się choroba laryngologicznych w większości przypadków jest konsekwencją rozwijającej się infekcji górnych dróg oddechowych. W większości przypadków zapalenie ucha środkowego diagnozowane jest u dzieci, które nie ukończyły szóstego roku życia.
Jakie są najczęstsze przyczyny zapalenia ucha środkowego?
U dzieci przewód łączący ucho środkowe z gardłem jest stosunkowo krótki, a to z kolei zwiększa ryzyko związane z rozwojem zapalenia ucha środkowego. Poza tym, niemowlaki przez długi czas przebywają w pozycji leżącej, w przypadku której wydzielina z nosa może w prosty sposób przemieszczać się do trąbek słuchowych i ucha. Wszystkie te czynniki sprawiają, że dzieci są szczególnie narażone na rozwój stanów zapalnych rozwijających się w okolicy ucha środkowego.
Czy zapalenie ucha środkowego może rozwijać się także u starszych dzieci?
Tak. Stany zapalne zwykle diagnozowane są u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ale mogą dotyczyć także starszych pacjentów. W przypadku starszych dzieci ryzyko związane z rozwojem infekcji zależy od:
- osobniczej skłonności do rozwoju zapaleń uszu,
- stanu upowietrzenia wyrostka sutkowatego, który miesci się w okolicy ucha,
- zjadliwości wirusów i bakterii,
- odporności danego dziecka.
Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi zapalenia ucha u dzieci?
Do czynników, które mogą wpływać na większe ryzyko rozwoju stanów zapalnych ucha zalicza się:
- brak dojrzałości układu odpornościowego,
- przerost trzeciego migdałka,
- zbyt mało ruchu na świeżym powietrzu,
- nieprawidłowa dieta,
- narażenie na wdychanie dymu papierosowego.
Jak rozpoznaje się chorobę?
Stany zapalne ucha środkowego zwykle mają związek z infekcją przebiegającą z katarem. W sytuacji, w której oprócz kataru pojawia się skok temperatury można podejrzewać zajęcie ucha środkowego. Wśród innych objawów wymienia się;
- utratę apetytu,
- zwiększoną płaczliwość dziecka,
- wymioty.
Rozpoznanie zapalenia jest szczególnie kłopotliwe w przypadku niemowląt. Dzieci borykające się z dolegliwościami mogą więcej płakać oraz pociągać lub pocierać chorym uchem o poduszkę. Starsze dzieci uskarżają się na:
- dolegliwości bólowe w okolicy ucha,
- szumy uszne,
- ból brzucha.
Występować mogą także wymioty i biegunka.
Jakie są objawy ostrego zapalenia ucha środkowego u dzieci?
Zwykle stany zapalne w obrębie ucha środkowego mają związek z wirusami, które powodują infekcje górnych dróg oddechowych. Wirusy rozprzestrzeniają się wówczas z błony śluzowej nosa na błonę śluzową wyściełającą trąbkę słuchowej i ucho środkowe. Wirusy mogą się także przemieszczać przez krwiobieg. U dzieci występuje wówczas ból ucha oraz nieprzyjemne uczucie pełności w uchu oraz podwyższona temperatura ciała. Wymienione objawy zwykle ustępują w ciągu kilku lub kilkunastu dni. U dzieci z obniżoną odpornością dochodzić jednak może do rozwoju zakażenia bakteryjnego, które przebiega dość ciężko i cechuje się z ropnym wysiękiem w uchu środkowym.
Jak leczy się zapalenie ucha środkowego?
W celu określenia przyczyn choroby i zaproponowania leczenia należy udać się z dzieckiem do lekarza rodzinnego, pediatry lub laryngologa, który zbada wnętrze ucha z użyciem otoskopku. Samo badanie jest bezbolesne. W przypadku występowania stanów zapalnych konieczne jest pozostawienie dziecka w domu oraz wdrożenie leczenia z wykorzystaniem antybiotyków. Doraźnie mogą być także stosowane leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Warto dodać, że ulgę w chorobie przynoszą zwykle ciepłe i suche okłady, które przykładane są na ucho lub w jego okolice.
Jakie mogą być powikłania związane z nieleczonym lub nieodpowiednio leczonym zapaleniem ucha środkowego?
Stany zapalne ucha powinny być właściwie leczone, ponieważ niedoleczenie choroby może prowadzić do poważnych konsekwencji. Zapalenie, które nie jest wyleczone do końca może przejść w stan przewlekły, w przebiegu którego do przestrzeni znajdującej się w uchu środkowym wydziela się surowiczo-śluzowy wysięk. W wyniku tego rodzaju zmian dochodzi do rozwoju tak zwanego wysiękowego zapalenia ucha środkowego, którego objawem jest rozwijający się niedosłuch. Może on mieć różne nasilenie, a także pojawić się mogą szumy uszne. W ramach leczenia wysiękowego zapalenia ucha środkowego podaje się leki rozrzedzające wydzielinę i udrożniające trąbkę słuchową. Stosowane mogą być także leki przeciwalergiczne. W sytuacji, w której wysięk trwa dłużej niż trzy miesiące konieczne jest wykonanie drenażu ucha, ponieważ pozostawienie wysięku mogłoby prowadzić do trwałych zmian w obrębie ucha środkowego.
Jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko związane z rozwojem wysiękowego zapalenia ucha u dziecka?
U dzieci borykających się z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego wskazana jest kontrola migdałka gardłowego, czyli tak zwanego trzeciego migdałka. Patologiczny rozrost trzeciego migdałka jest bowiem przyczyną niedrożności ujść gardłowych trąbek słuchowych przez co może predysponować dzieci do występowania do wysięku w uszach. Warto pamiętać o tym, że adenotomia polegająca na usunięciu migdałka gardłowego często wykonywana jest razem z drenażem uszu.