Nadwrażliwość słuchowa to zjawisko, które może dotykać dzieci w różnym wieku. Warto pamiętać o tym, że wpływa ono nie tylko na codzienne funkcjonowanie dziecka, ale także na jego rozwój emocjonalny i społeczny.
Czym jest nadwrażliwość słuchowa u dzieci?
Hiperakuzja, czyli nadwrażliwość słuchowa to zaburzenie związane z prawidłowym przetwarzaniem dźwięków. W wyniku niekorzystnych zmian normalne dźwięki pochodzące z otoczenia mogą być odbierane jako głośne i nieprzyjemne. W skrajnych przypadkach mogą okazywać się nawet bolesne. Dzieci, u których pojawia się nadwrażliwość słuchowa mogą odczuwać dyskomfort powodowany przez szum uliczny czy dźwięk pracującego odkurzacza. Zaburzenie może pogarszać jakość życia dziecka i prowadzić do izolacji społecznej. Izolacja wynika z chęci unikania miejsc i sytuacji, które powodują dyskomfort dziecka. Nadwrażliwość słuchowa może utrudniać naukę i koncentrację oraz może mieć związek ze spektrum autyzmu, ADHD czy zaburzeniami przetwarzania sensorycznego.
Dlaczego w przypadku występowania nadwrażliwości słuchowej tak ważna jest odpowiednia diagnoza?
Hiperakuzja znacznie pogarsza jakość życia dziecka, a właściwa diagnoza i prawidłowo dobrane leczenie może poprawić komfort życia małego pacjenta.
Jakie są najczęstsze objawy nadwrażliwości słuchowej?
Nadwrażliwości słuchowa u dzieci może dawać różnorodne objawy. Cześć z nich ma niewielkie nasilenie i może być przeoczona przez rodziców. Dzieci borykające się z nadwrażliwością słuchową zwykle reagują w nadmierny sposób nawet na codzienne dźwięki. Zakrywają uszy, płaczą, a nawet krzyczą. Występować mogą także objawy fizyczne, w tym bóle głowy i zmęczenie. Objawy te są skutkiem ciągłego napięcia i nadmiernego stresu powodowanego przez nadmierny hałas.
Czy unikanie hałasu zawsze ma związek z nadwrażliwością dźwiękową?
Niechęć do hałasu może, ale nie zawsze musi mieć związek z nadwrażliwość dźwiękową. Wiele dzieci po prostu preferuje ciche i spokojne otoczenie. W sytuacji, w której dochodzi do jednak do unikania głośnych miejsc i wpływu hałasu na codzienne życie można podejrzewać występowanie nadwrażliwości słuchowej.
Czym jest mizofonia?
Mizofonia to zaburzenie, w przebiegu którego określone dźwięki mogą wywoływać silną reakcję emocjonalną, w tym złość czy niepokój. Taką reakcję może powodować mlaskanie, stukanie długopisem o blat. Warto dodać, że obserwowane reakcje są zwykle nieproporcjonalne do sytuacji. Nadwrażliwość na hałas dotyczy głośności dźwięków, zaś mizofonia dotyczy reakcji emocjonalnej powodującej dyskomfort.
Jak leczyć nadwrażliwość słuchową?
Leczenie nadwrażliwości słuchowej to proces wieloetapowy, w który zaangażowani powinni być różni specjaliści, w tym audiolog, terapeuta zajęciowy i psycholog. Leczenie obejmuje desensytyzację obejmującą stopniowe przyzwyczajanie pacjenta do dźwięków wywołujących dyskomfort. Pomocne są także techniki relaksacyjne, w tym medytacja i głębokie oddychanie. Techniki te ułatwiają pacjentom radzenie sobie ze stresem, lękiem i innymi reakcjami związanymi z hałasem. Terapia behawioralna jest pomocna w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami. Nie bez znaczenia jest zadbanie o właściwe środowisko akustyczne w domu i szkole minimalizujące niepożądane dźwięki. Lekarz może także zalecić używanie przez pacjenta zatyczek do uszu lub nauszników ochronnych tłumiących nadmierne hałasy.
Do jakiego lekarza należy się udać z nadwrażliwością słuchową?
W sytuacji, w której u dziecka jest podejrzenie występowania nadwrażliwości słuchowej, konieczna jest w pierwszej kolejności konsultacja pediatryczna. W razie potrzeby dalszej diagnostyki należy udać się do audiologa, który przeprowadzi specjalistyczne badanie słuchu oraz oceni stopień nadwrażliwości słuchowej. Warto dodać, że uzupełnieniem diagnostyki oraz elementem leczenia może być konsultacja z innymi specjalistami, w tym z terapeutą zajęciowym. Korzystne działanie przynosi często uczestniczenie dziecka w zajęciach, które rozwijają umiejętność radzenia sobie w przypadku występowania nadmiernych bodźców słuchowych. Pomoc psychiatry jest z kolei potrzeba, w radzeniu sobie dziecka z emocjonalnymi i behawioralnymi aspektami, które dotyczą nadwrażliwości słuchowej. Lepsze przetwarzanie i reagowanie na nadmierne bodźce słuchowe daje z kolei wsparcie specjalisty w zakresie integracji sensorycznej.
Kiedy warto zwrócić się po pomoc do psychologa?
W leczeniu dziecka, które wykazuje wrażliwość na hałas wskazana może się okazać pomoc psychologiczna. Specjalista pomaga bowiem w identyfikowaniu i rozumieniu źródeł lęków oraz łagodzi stres związany z dźwiękami. Poza tym, uczy dziecko strategii radzenia sobie z trudnościami. Warto w tym wypadku wspomnieć o terapii behawioralno-poznawczej, która pomaga dziecku w zmianie negatywnych reakcji na hałas na bardziej kontrolowane. W terapię dziecka zaangażowani powinni być nie tylko audiolodzy i terapeuci zajęciowi, ale również rodzice. Takie działanie poprawia ogólny stan emocjonalny dziecka oraz pozytywnie wpływa na rozwój społeczny dziecka i jego zdrowie.
W jaki sposób można skutecznie ograniczyć nadwrażliwość dziecka na dźwięki?
Ograniczenie problemów związanych z nadwrażliwością na dźwięki u małych pacjentów wymaga cierpliwości i systematyczności. Wskazane jest także tworzenie bezpiecznego środowiska w domu oraz uczestniczenie dziecka w terapii słuchowej. W ramach terapii warto sięgać po techniki relaksacyjne, w tym jogę, medytację i ćwiczenia oddechowe.