Adenotomia – wycięcie 3 migdałka
Adenotomia jest chirurgicznym zabiegiem z dziedziny laryngologii, polegającym na ścięciu przerośniętego migdałka gardłowego. Interwencje tą przeprowadza się w większości przypadków u dzieci, lecz zdarza się także konieczność wykonania jej u dorosłych. Zabieg ten ma na celu poprawę drożności nosa, zwiększenie odporności na infekcje górnych dróg oddechowych oraz odblokowanie trąbek słuchowych. Adenotomia jest zarazem jednym z podstawowych sposobów leczenia wysiękowego zapalenia ucha środkowego.
Czym jest trzeci migdał?
Trzeci migdał, inaczej nazywany migdałkiem gardłowym (tonsilla pharyngea), jest to niewielka struktura limfatyczna znajdująca się w górnej części gardła, tuż za nosem, w tak zwanym sklepieniu nosogardła. Jest on częścią układu odpornościowego i pełni funkcję obronną, szczególnie u dzieci, pomagając w ochronie przed infekcjami górnych dróg oddechowych.
U dzieci trzeci migdał jest zazwyczaj większy i bardziej aktywny, co jest związane z jego rolą w kształtowaniu odpowiedzi immunologicznej w młodym organizmie. Z wiekiem migdałek gardłowy zazwyczaj zmniejsza się, a jego funkcja immunologiczna jest przejmowana przez inne struktury układu limfatycznego.
Czasami trzeci migdał może ulec powiększeniu, co może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, takich jak trudności z oddychaniem przez nos, nawracające infekcje ucha, chrapanie oraz problemy z mową. W takich przypadkach lekarze mogą zalecić adenotomię, czyli chirurgiczne usunięcie trzeciego migdałka, zwłaszcza jeśli jego powiększenie powoduje poważne dolegliwości zdrowotne.
Przerost trzeciego migdałka
Powiększenie trzeciego migdałka, znane również jako przerost migdałka gardłowego, może być spowodowane kilkoma czynnikami. Oto główne przyczyny tego zjawiska:
- Infekcje: Częste i przewlekłe infekcje górnych dróg oddechowych, takie jak przeziębienia, zapalenia gardła czy zapalenia zatok, mogą prowadzić do powiększenia trzeciego migdałka. Bakterie i wirusy, które powodują te infekcje, mogą stymulować migdałek do zwiększenia swojej aktywności immunologicznej, co prowadzi do jego powiększenia.
- Alergie: Reakcje alergiczne, zwłaszcza na substancje unoszące się w powietrzu, takie jak pyłki, kurz czy sierść zwierząt, mogą powodować przewlekłe zapalenie i obrzęk migdałka gardłowego.
- Predyspozycje genetyczne: Niektóre dzieci mogą mieć wrodzoną skłonność do przerostu trzeciego migdałka. Genetyczne predyspozycje mogą wpływać na wielkość migdałka i jego reakcję na infekcje oraz alergeny.
- Zanieczyszczenia środowiska: Długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia powietrza, dym tytoniowy czy inne szkodliwe substancje może przyczyniać się do przewlekłego zapalenia i powiększenia migdałka gardłowego.
- Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD): U niektórych dzieci refluks kwasu żołądkowego może podrażniać górne drogi oddechowe i powodować przewlekłe zapalenie trzeciego migdałka.
Powiększenie trzeciego migdałka może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, takich jak trudności z oddychaniem przez nos, chrapanie, bezdech senny, nawracające infekcje ucha czy problemy z mową i słuchem. W takich przypadkach lekarze mogą zalecić odpowiednie leczenie, które może obejmować farmakoterapię, unikanie alergenów lub w skrajnych przypadkach chirurgiczne usunięcie migdałka (adenotomię).
Objawy przerostu migdałka gardłowego:
- stałe oddychanie przez otwarte usta
- chrapanie i bezdech śródsenny
- problemy z koncentracją
- częste zapalenia ucha środkowego
- pogorszenie słuchu
- niewyraźna mowa
- ból głowy
Wskazania do adenotomii
Adenotomia, czyli chirurgiczne usunięcie trzeciego migdałka, jest zalecana w przypadkach, gdy jego powiększenie prowadzi do znaczących problemów zdrowotnych. Oto główne wskazania do adenotomii:
- Nawracające infekcje ucha środkowego: Częste zapalenia ucha środkowego i wysiękowe zapalenie ucha środkowego, które mogą prowadzić do utraty słuchu lub innych komplikacji.
- Trudności z oddychaniem przez nos: Przewlekłe zablokowanie nosa, co zmusza dziecko do oddychania przez usta, może prowadzić do problemów z mówieniem, jedzeniem oraz wpływać na jakość snu.
- Bezdech senny: Powiększony trzeci migdał może powodować obturacyjny bezdech senny, który charakteryzuje się przerwami w oddychaniu podczas snu. Bezdech senny może prowadzić do zmęczenia, problemów z koncentracją i innych problemów zdrowotnych.
- Chroniczne zapalenie zatok: Przewlekłe zapalenie zatok, które nie ustępuje pomimo leczenia farmakologicznego, może być spowodowane przez przerost trzeciego migdałka.
- Trudności z mówieniem i połykaniem: Powiększony migdałek gardłowy może prowadzić do problemów z mówieniem (nosowe brzmienie głosu) oraz połykaniem pokarmów.
- Chroniczny wyciek z nosa i przewlekłe zapalenie gardła: Stały wyciek z nosa oraz przewlekłe zapalenie gardła mogą być związane z powiększonym trzecim migdałem.
- Zaburzenia wzrostu i rozwoju: U niektórych dzieci przewlekłe problemy zdrowotne związane z powiększonym trzecim migdałkiem mogą wpływać na ich wzrost i rozwój.
Decyzja o adenotomii jest podejmowana na podstawie dokładnej oceny klinicznej przez laryngologa, który bierze pod uwagę objawy, częstotliwość infekcji oraz wpływ na jakość życia dziecka. Przed operacją zwykle przeprowadza się dodatkowe badania, takie jak badanie endoskopowe nosogardła lub badanie słuchu, aby dokładnie ocenić stan migdałka gardłowego i konieczność jego usunięcia.
Zabieg adenotomii
Zabieg adenotomii, czyli usunięcia trzeciego migdałka, jest powszechnie wykonywaną procedurą chirurgiczną. Przebiega on według określonych kroków, które zapewniają bezpieczeństwo i skuteczność operacji. Oto, jak zwykle przebiega ten zabieg:
- Przygotowanie do zabiegu:
- Pacjent (najczęściej dziecko) jest przyjmowany do szpitala na kilka godzin przed zabiegiem.
- Przeprowadza się rutynowe badania przedoperacyjne, takie jak badanie krwi, w celu oceny ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
- Anestezjolog przeprowadza wywiad i omawia procedurę z rodzicami oraz pacjentem, aby wyjaśnić, jak będzie przebiegać znieczulenie ogólne.
- Znieczulenie:
- Pacjent jest wprowadzany do sali operacyjnej, gdzie podaje się znieczulenie ogólne. Oznacza to, że pacjent będzie spał i nie będzie odczuwał bólu podczas zabiegu.
- Znieczulenie ogólne podawane jest zazwyczaj drogą wziewną (przez maskę) lub dożylnie (przez kaniulę).
- Przebieg operacji:
- Chirurg wprowadza specjalne narzędzia przez usta pacjenta, aby uzyskać dostęp do nosogardła, gdzie znajduje się trzeci migdał.
- Za pomocą odpowiednich narzędzi chirurgicznych, takich jak adenotom (specjalny nóż chirurgiczny), laser lub koblacja (metoda używająca energii o częstotliwości radiowej), migdałek gardłowy jest usuwany.
- Cały zabieg trwa zazwyczaj około 20-30 minut.
- Po zabiegu:
- Pacjent jest przenoszony do sali wybudzeń, gdzie pozostaje pod obserwacją, aż do pełnego wybudzenia się ze znieczulenia.
- Personel medyczny monitoruje parametry życiowe pacjenta i sprawdza, czy nie występują żadne komplikacje, takie jak krwawienie.
- Pooperacyjna opieka i wypis:
- Gdy pacjent jest w pełni wybudzony i stabilny, jest przenoszony do sali pooperacyjnej, gdzie może odpocząć przed wypisem do domu.
- Rodzice otrzymują instrukcje dotyczące opieki nad dzieckiem po zabiegu, w tym informacje o diecie, lekach przeciwbólowych i ewentualnych sygnałach ostrzegawczych, na które należy zwracać uwagę.
- Pacjent zazwyczaj może wrócić do domu tego samego dnia, jeśli nie wystąpiły żadne komplikacje.
Adenotomia jest zazwyczaj bezpiecznym i skutecznym zabiegiem, który przynosi ulgę dzieciom z problemami związanymi z przerostem trzeciego migdałka, takimi jak trudności z oddychaniem, nawracające infekcje ucha czy bezdech senny.
Przeciwwskazania do zabiegu
Adenotomi nie można stosować u osób:
- o rozszczepieniu podniebienia
- cierpiących na ostrą infekcję dróg oddechowych
- poniżej 3 roku życia
- mających skazę krwotoczną
- cierpiących na podśluzowy rozszczep podniebienia
- wykazujących przeciwwskazania do zastosowania znieczulenia
Warto nadmienić, że przed zabiegiem należy wykonać badania morfologii krwi, układu krzepnięcia, poziomu elektrolitów oraz oceny grupy krwi.
Zalecenia po zabiegu
Po zabiegu adenotomii istnieje kilka kluczowych zaleceń, które pomagają w szybkim i bezpiecznym powrocie do zdrowia. Oto one:
- Odpoczynek:
- Zapewnienie dziecku odpowiedniego wypoczynku przez pierwsze kilka dni po zabiegu.
- Unikanie intensywnych aktywności fizycznych przez co najmniej dwa tygodnie, aby zminimalizować ryzyko krwawienia.
- Dieta:
- W pierwszych dniach po zabiegu zaleca się miękką, chłodną lub letnią dietę. Dziecko może spożywać takie pokarmy jak lody, jogurty, budynie, zupy kremy, puree.
- Unikanie gorących, ostrych, kwaśnych i twardych pokarmów, które mogą podrażniać gardło.
- Płyny:
- Zachęcanie do picia dużej ilości płynów, aby zapobiec odwodnieniu. Preferowane są chłodne napoje, takie jak woda, soki (bez kwasu cytrynowego) czy herbatki ziołowe.
- Leki:
- Stosowanie przepisanych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych zgodnie z zaleceniami lekarza. Zazwyczaj unika się aspiryny u dzieci, aby zmniejszyć ryzyko zespołu Reye’a.
- Antybiotyki mogą być przepisane, aby zapobiec infekcji, i należy je stosować zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Kontrola bólu:
- Stosowanie zimnych kompresów na zewnętrzną stronę gardła może pomóc w zmniejszeniu bólu i obrzęku.
- Higiena:
- Regularne mycie rąk i dbanie o higienę, aby zapobiec infekcjom. Unikanie kontaktu z osobami chorymi.
- Obserwacja objawów:
- Monitorowanie dziecka pod kątem objawów krwawienia, takich jak wymioty krwią, krwawienie z nosa lub nadmierne ślinienie się krwią. W przypadku wystąpienia takich objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
- Obserwowanie innych nietypowych objawów, takich jak wysoka gorączka, trudności w oddychaniu lub nasilający się ból, i zgłaszanie ich lekarzowi.
- Kontrola pooperacyjna:
- Upewnienie się, że dziecko pojawia się na zaplanowanej wizycie kontrolnej u lekarza, aby ocenić gojenie się rany i omówić dalsze zalecenia.
Przestrzeganie tych zaleceń może pomóc w zapewnieniu bezpiecznego i szybkiego powrotu do zdrowia po zabiegu adenotomii.