Uraz akustyczny ucha może być spowodowany przez kilka czynników oraz może mieć zarówno przebieg ostry, jak również przewlekły. Tak zwane urazy ostre są zwykle efektem ekspozycji narządu ucha na bardzo głośny hałas, zaś urazy o charakterze przewlekłym powoduje długotrwałe narażenie narządu słuchu na umiarkowany hałas.
Czym jest uraz akustyczny ucha?
Urazy akustyczne uszu to uszkodzenia, które są powodowane przez różne czynniki, w tym przede wszystkim hałas. Z uwagi na czas trwania i przebieg, urazy uszne można podzielić na stany ostre i przewlekłe. W wyniku ekspozycji uszu na krótkotrwałe oddziaływanie hałasu o wysokim natężeniu przekraczającym 130 dB, dochodzi do uszkodzenia narządem Cortiego, czyli elementu ucha wewnętrznego. Jest to uraz ostry, w przebiegu którego może również dochodzić do pęknięcia błony bębenkowej. Wśród przyczyn ostrego urazu akustycznego wymienia się między innymi:
- wybuchy petardy,
- wystrzały z broni palnej.
Urazy uszu o charakterze przewlekłym mają z kolei związek z długotrwałym narażeniem na umiarkowany hałas.
Zobacz także jak zanieczyszczenie hałasem wpływa na nasze zdrowie?
Jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko związane z uszkodzeniem słuchu?
Do czynników zwiększających ryzyko związane z występowaniem urazu akustycznego ucha zalicza się:
- zmiany zapalne, które obejmują ucho środkowe,
- istniejące lub rozwijające się odbiorcze upośledzenie słuchu,
- podeszły wiek pacjenta,
- operacje uszu i stany po operacjach usznych,
- występowanie dziedzicznych zaburzeń słuchu w rodzinie,
- przyjmowanie leków ototoksycznych, które negatywnie wpływają na słuch.
Jak często diagnozowane są urazy akustyczne?
Urazy akustyczne zaliczane są do najczęściej diagnozowanych chorób zawodowych. W Polsce tego rodzaju sytuacje stanowią bardzo poważny problem. Należy dodać, że urazy akustyczne o charakterze przewlekłym diagnozowane są jeszcze częściej.
W jaki sposób objawiają się urazy akustyczne uszu?
Urazy akustyczne to zdarzenia, w których dochodzi do występowania typowych objawów. Wśród nich wyróżnia się między innymi:
- dolegliwości bólowe uszu,
- szumy uszne,
- odbiorcze,
- odbiorcze upośledzenie słuchu,
- głuchotę.
W skrajnych przypadkach występować może także krwawienie z ucha. Objawy typowe dla przewlekłych urazów akustycznych mogą z kolei obejmować:
- stopniowe obustronne upośledzenie słuchu,
- nieprzyjemne uczucie ciśnienia w uchu i głowie,
- pogorszenie koncentracji.
Chorzy borykający się z przewlekłym urazem akustycznym mogą się także uskarżać na pogorszenie rozumienia mowy. Warto dodać, że u poszczególnych pacjentów mogą występować objawy o różnym nasileniu, ponieważ ich występowanie zależy nie tylko od indywidualnej wrażliwości danej osoby na hałas, ale również od czasu trwania, natężenia, i charakteru czynnika uszkadzającego słuch. Należy podkreślić, że w przypadku chorób zawodowych w większości przypadków upośledzenie słuchu postępuje szybciej w początkowym okresie wykonywania danej pracy w warunkach szkodliwych.
Jak postępować w przypadku występowania objawów typowych dla urazu akustycznego?
W sytuacji, w której pojawiają się objawy typowe dla ostrego urazu akustycznego należy bezwzględnie i pilnie zgłosić się do szpitala, ponieważ wczesne rozpoznanie problemu oraz hospitalizacja i wdrożenie odpowiedniego leczenia mają duży wpływ na rokowanie. Prawidłowo postawiona diagnoza i właściwe leczenie może ograniczyć negatywne skutki urazu, a co za tym idzie przyczyniać się do lepszego funkcjonowania pacjenta w przyszłości.
W jaki sposób diagnozowane są urazy akustyczne?
W celu rozpoznania urazu konieczne jest przeprowadzenie wywiadu medycznego. W celach diagnostycznych lekarz wykonuje także badanie otolaryngologiczne i audiometryczne. Wyniki badań pozwalają ocenić stan pacjenta oraz wdrożyć właściwe leczenie. Należy jednak dodać, że brak jest specyficznych metod pozwalających na ocenę indywidualnej wrażliwości poszczególnych pacjentów na hałas.
Jak leczyć uraz akustyczny?
Leczenie ostrego urazu akustycznego wymaga hospitalizacji oraz wdrażania leczenia z wykorzystaniem glikokortykosteroidów ogólnie. W sytuacji, w której stwierdza się pęknięcie błony bębenkowej, konieczna może być tympanoplastyka obejmująca zabieg chirurgiczny. W przypadku przewlekłych urazów akustycznych powodujących odbiorcze uszkodzenie słuchu wskazane jest stosowanie aparatów słuchowych.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie pacjenta z urazem akustycznym?
Ubytek słuchu, który związany jest z negatywnym oddziaływaniem hałasu może mieć charakter trwały lub czasowy. W drugim przypadku jest on odwracalny. Warto pamiętać o tym, że długotrwałe narażenie na hałas może powodować zmianę upośledzenia słuchu z odwracalnego na trwały. Co ważne, nie są obecnie dostępne metody leczenia, które umożliwiają całkowite wyleczenie przewlekłego urazu akustycznego.
Jak zapobiegać urazom akustycznym?
W przypadku urazów akustycznych niezwykle ważne są działania profilaktyczne, które obejmują:
- unikanie źródeł nadmiernego hałasu,
- zmniejszenie natężenia hałasu,
- stosowanie ochraniaczy w miejscach, w których występuje narażenie na wysoki poziom hałasu.
Warto dodać, że osoby borykające się z zaburzeniami słuchu nie powinny być zatrudniane na stanowiskach pracy, w przypadku których ekspozycja na hałas jest duża. Konieczne jest także regularne wykonywanie badań audiometrycznych, które muszą odbywać się przed przystąpieniem do prac związanej z ekspozycją na hałas.