Pod pojęciem alergia krzyżowa kryją się objawy, które występują po kontakcie osoby uczulonej z alergenem, przypominającym alergen pierwotny. Podczas tego procesu przeciwciała reagują na obecność nie jednego, ale dwóch lub więcej alergenów. Zjawisko alergii krzyżowej zostało odkryte w latach 40. XX wieku, a mechanizm jego występowania opisano dopiero w latach 80. Obecnie szacuje się, że 60-80% przypadków alergii pokarmowych występuje wraz z alergiami wziewnymi.
Alergie krzyżowe – objawy
Alergia krzyżowa wywołuje szereg objawów, które są charakterystyczne dla alergii IgE-zależnych. Pochodzą z różnych układów narządów organizmu człowieka i zalicza się do nich:
- duszność,
- kaszel,
- katar,
- obrzęk jamy ustnej i gardła,
- wymioty,
- nudności,
- biegunki,
- wzdęcia,
- bóle brzucha,
- świąd,
- pokrzywkę,
- atopowe zapalenie skóry,
- obrzęk naczynioruchowy,
- napad astmy oskrzelowej,
- wstrząs anafilaktyczny.
Przeczytaj również: alergia wziewna a bezdech senny i chrapanie
Alergie krzyżowe – jakie alergeny wchodzą w reakcje?
Alergia krzyżowa objawia się w postaci zespołów klinicznych lub reakcji krzyżowych:
- zespół pyłkowo-pokarmowy – objawy występują do 30 minut po zjedzeniu owoców, warzyw lub orzechów, głównie w jamie ustnej i gardle, z biegiem czasu dołączają do nich bóle brzucha, astma oskrzelowa, obrzęk naczynioworuchowy, nudności, wymioty czy pokrzywka,
- zespół lateksowo-owocowy – obserwowany jest u osób uczulonych na lateks, objawy nasilają się po spożyciu bananów, awokado, kiwi czy kasztanów jadalnych, a także innych warzyw i owoców,
- zespół wieprzowina-sierść kota – uczulony na sierść kota ma objawy alergii po zjedzeniu wieprzowiny, ponieważ organizm ludzki myli albuminę surowiczą kota z albuminą świni, u alergika może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, bóle brzucha, obrzęk lub pokrzywka,
- zespół ptak-jajo – objawy ze strony układu pokarmowego i jamy ustnej występują u uczulonych na pierze po spożyciu surowego żółtka jaja lub drobiu,
- reakcja krzyżowa między roztoczami a skorupiakami – występuje po spożyciu owoców morza u osób uczulonych na roztocza,
- reakcja krzyżowa na czerwone mięso po ukąszeniu kleszcza – węglowodan, wstrzyknięty przez kleszcza, jest traktowany przez organizm ludzki jako obcy, zawiera go także mięso wieprzowe, więc reakcja krzyżowa zachodzi również po jego spożyciu,
- alergia na mleko krowie – reakcje krzyżowe z mlekiem innych ssaków oraz wołowiną i cielęciną,
- pyłek brzozowy – alergia krzyżowa z pyłkiem leszczyny, olszy, grabu, buku i dębu oraz z owocami i warzywami,
- pyłek bylicy – reakcja krzyżowa z selerem, marchewką i przyprawami,
- pyłek leszczyny – wchodzi w alergię krzyżową z orzechami, pyłkami drzew, owocami i warzywami,
- pszenica – alergia krzyżowa z innymi zbożami,
- zarodniki grzybów – reakcja krzyżowa z innymi pleśniami.
Zobacz także: alergia wiosenna – najczęstsze alergeny, objawy, sposoby na alergię wiosenną
Diagnostyka i leczenie alergii krzyżowej
Zdiagnozowanie alergii krzyżowych nie jest zadaniem łatwym, ponieważ u alergików mogą występować zjawiska nadwrażliwości, alergii niezależnych lub nietolerancji pokarmowych. W przypadku podejrzenia alergii krzyżowych wykonuje się standardowe testy alergologiczne – punktowe testy skórne oraz oznaczenie stężenia immunoglobulin IgE. Leczenie alergii krzyżowej to przede wszystkim unikanie czynnika, który wywołuje objawy chorobowe. W niektórych sytuacjach alergicy przyjmują leki antyhistaminowe (blokujące przebieg reakcji alergicznej), a przy zaostrzeniu objawów stosuje się terapię sterydową. Jedną z metod leczenia jest także immunoterapia, która opiera się na przyjmowaniu pierwotnych alergenów w minimalnej dawce i uodparnianiu organizmu na ich działanie.